Almanya’da Nazi hareketinin ilk ayak seslerinin duyulmaya başladığı bir dönemde Bavyera’nın küçük Fürth kasabasında Yahudi bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldiğinde kimse Henry Alfred adının verildiği bu çocuğun, 20’nci yüzyıl siyasetinde kilit bir rol üstleneceğini tahmin etmiyordu.
ORTADOĞU SİKLONU
Naziler gelmeden 1938 yılında ailesiyle ABD’ye göç eden, Harvard Üniversitesi’ni bitiren Henry Kissinger, 1973-77 dönemlerinde ABD başkanları Richard Nixon ve Gerald Ford dönemlerinde dışişleri bakanlığı yaptı. ABD yakın tarihinin en etkili ve tartışmalı isimlerinden biri oldu. Kimi yerlerde ‘Ortadoğu siklonu’ takma adıyla da anılan Kissinger, etkileri günümüze kadar süren kararlarda yer aldı. Mısır-İsrail barışında kritik rol oynadı. Iraklı Kürtlerin silahlandırılmasında kilit isimlerdendi. Yunanistan’da ise 1967-74 dönemindeki albaylar cuntasıyla iş tutmakla suçlandı.
KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI
Albaylar cuntasının Kıbrıs’ta düzenlediği darbe üzerine garantör ülke Türkiye, Kıbrıs Barış Harekâtını düzenlerken Yunanlar, Kissinger’ı hiç affetmedi. Yunanistan’da hep en sevilmeyen siyasetçilerin başında yer aldı. Kissinger ne kadar, o dönemde Watergate skandalı ve iç siyasetle uğraşma durumunda olduğunu savunsa da kimi Yunan yazarlar onu “Kıbrıs kasabı” ya da “Kıbrıs katili” diye andı, Kıbrıs’ın
bölünmesinden sorumlu tuttu.
ECEVİT’İN ZAMANLAMASI
Kissinger, ‘Yenilenme Yılları’ isimli anı kitaplarından birinde dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in Kıbrıs politikasını Ankara açısından başarı olarak değerlendiriyor. Kissinger’a göre Ecevit, Kıbrıs harekâtı için doğru bir zamanlama yapmıştı. ABD’de Başkan Nixon Watergate skandalıyla meşguldü, Yunan cuntasının uluslararası desteği, Kıbrıs yönetimini ise resmen devlet olarak tanıyan kimse yoktu. Ecevit böylece Akdeniz’de bir Türk bölgesi hedefini gerçekleştirebilecek fırsatı yakalamıştı.
ERTUĞRUL FELAKETİ
Amerikalı siyasetçi kitabında Kocatepe muhribinin Türkiye’nin kendi uçakları ile batırılmasından önce Ecevit ile yaptığı telefon görüşmesini de aktarıyor. İddiaya göre 21 Temmuz 1974 günü yapılan görüşmede Ecevit, Yunanların, Yunan savaş gemilerine Türk bayrağı çekmesi ve Türkçe konuşan personel yerleştirmesinden şikayet ediyordu. Kissinger ise “Türkçe konuşulan bir gemiyi batırdığı için Türkiye’yi kimse suçlamaz” diyordu. Aynı gün, yani 21 Temmuz günü Akdeniz’de görevli Kocatepe muhribi, Yunan savaş gemisi zannedilerek Türk savaş uçakları tarafından bombalanarak batırılmış, 54 Türk askeri şehit olmuştu.
20’NCİ YÜZYILA DAMGASINI VURDU
Yahudi kökenli Amerikalı diplomat, politikacı ve siyasetbilimci Henry Kissinger, 27 Mayıs 1923’te Almanya’nın Fürth şehrinde dünyaya geldi.
Kissinger’ın ailesi 1938 yılında Nazi zulmünden kaçarak ABD’nin New York şehrine yerleşti.
Kissinger 20 yaşında ABD vatandaşı olmasının ardından ABD ordusunda üç yıl görev yaptı ve ordunun istihbarat servisinde çalıştı.
Harvard Üniversitesi’nde akademisyen olan Kissinger, burada uluslararası ilişkiler dersleri verdi.
1969-1975 yılları arasında ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı
olarak görev yaptı.
1973 yılında ABD’nin 56. dışişleri bakanı olan Kissinger, Cumhuriyet Partili başkanlar Richard Nixon ve Gerald Ford döneminde dışişleri bakanlığı görevini yürüttü.
ÇİN İLE YAKINLAŞTI
Soğuk Savaş döneminde ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki yumuşama politikasını geliştiren isim Kissinger olurken, iki ülke arasında nükleer silah kontrol
anlaşması olan SALT I’in imzalanmasına öncülük etti.
ABD’nin Çin ile ilk resmi ilişkilerinin kurulmasını sağlayan Kissinger, Mao’dan Şi Cinping’e kadar tüm Çinli liderlerle görüşen tek Amerikalı siyasetçi oldu.
NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ
1969-1970 yılları arasında ABD’nin Kamboçya’yı bombalamasını destekleyen Kissinger, öte yandan Vietnam Savaşı’nı sona erdirmek için yürüttüğü müzakereler
nedeniyle 1973 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
1973’teki Yom Kippur Savaşı’nın sonunda, yürüttüğü mekik diplomasisi sayesinde Kissinger, Mısır’ı İsrail’le doğrudan görüşmelere başlamaya ikna edebildi.
Aktif siyaseti bıraktıktan sonra da diplomasi ve uluslararası ilişkilerde etkili oldu.
Kissinger diplomasi ve uluslararası ilişkiler üzerine birçok kitap kaleme aldı ve anılarını ve düşüncelerini de paylaştığı diğer kitaplarıyla birlikte toplamda 22 kitap yazdı.
ÇİN İLE NORMALLEŞME
Geçtiğimiz temmuz ayında Çin’in başkenti Pekin’e gerçekleştirdiği ziyarette Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya gelen Kissinger, burada ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin dünyada barış ve refahın sağlanması için gerekli olduğunu belirtti.
